Czy słyszałeś/-aś słowo bokeh? Jeśli nie, to w tym wpisie dowiesz się wszystkiego na temat tego słowa i efektu bokeh. Jest to ważny element w fotografii, który dodaje „to coś” zdjęciom. Patrząc na tytułowe zdjęcie, można się częściowo domyślać jest ten efekt.
Co to jest efekt bokeh w fotografii?
Bokeh to efekt w fotografii, niezwykle lubiany i często stosowany przez właścicieli lustrzanek. Polega on na rozmyciu części obrazui uzyskaniu przez to nieostrego, przyjemnego dla oka tła. Efekt takiego rozmycia czy też zamierzonego braku ostrości możliwy jest do uzyskania podczas fotografowania obiektów z użyciem jasnego obiektywu z dużym otworem przesłony.
Bokeh najbardziej widoczny jest w jasnych partiach fotografii. Zastosowanie tej techniki pozwala na uzyskanie wrażenia miękkości, subtelności tła. Estetyka rozmycia sprawdza się szczególnie w przypadku zdjęć portretowych. Dzięki niej możliwe jest subtelne wydobycie ostrości twarzy czy przedmiotu znajdującego się na pierwszym planie, z jednoczesnym „ukryciem” mniej fotogenicznego tła.
Efekt bokeh przyciąga uwagę do obiektu wyraźniejszego, odciągając ją jednocześnie od drugiego planu. Z drugiej strony rozmyte tło również może mieć walory estetyczne. Obiekty silnie odbijające światło (takie jak na przykład girlandy choinkowe) na zdjęciach z efektem bokeh maja postać świetlistych sfer.
Bokeh znajdziemy nie tylko w zbliżeniach portretowych. Technika sprawdza się również w fotografii przyrodniczej, podczas fotografowania roślin czy np. owadów w trybie makro. Dzięki temu efektowi, zachwycamy się kadrami fotografii kulinarnej. Rozmyte, miękkie tło stanowi estetyczne dopełnianie obiektu na pierwszym planie, nie dominując i nie przytłaczając jednak całości kompozycji.
Skąd wzięła się nazwa bokeh?
Nieco orientalnie brzmiąca nazwa efektu pochodzi od japońskiego słowa bo-ke (ボケ), wymawianego po prostu jako „boke” z akcentowaną pierwszą sylabą. Słowo to w języku japońskim oznacza rozmycie, mgiełkę, albo właściwość bycia rozmytym, niewyraźnym, zamazanym. Nic dziwnego że nazwa efektu pochodzi z kraju kwitnącej wiśni – jest to przecież również kraj pochodzenia najlepszych lustrzanek. Pierwotnie, technikę płytkiej ostrości, pozwalającą na tworzenie zdjęć z widocznymi nieostrymi obszarami, wykorzystywano w aparatach wyposażonych w lustro i matówkę.
Jak uzyskać efekt bokeh?
Uzyskany efekt bokeh będzie najbardziej wydatny w przypadku zdjęć charakteryzujących się niewielką głębią ostrości, a więc większym obszarem rozmycia. Istnieje kilka sposobów zwiększenia efektu rozmycia dzięki zmniejszeniu głębi ostrości.
Po pierwsze, należy użyć jasnego obiektywu, czyli obiektywu o dużym otworze przesłony. Obiektyw taki najprościej rozpoznać po wartości maksymalnej przesłony. Średnica możliwego do osiągnięcia otworu musi zawierać się w przedziale od f/2.8 do f/1.4. Do uzyskania efektu nadaje się więc wiele dostępnych na rynku obiektywów, np. Canon 50 mm f/1.4 USM, Nikkor 50mm f/1.4D, Sony 35 mm f/1.8 DT SAM. Zasada jest taka, że im „niższa” liczba przy f tym lepszy efekt można uzyskać.
Po drugie, w czasie robienia zdjęć, korzystając z trybu manualnego albo preselekcji ustawić należy duży otwór przesłony. Im mniejsza wartość f, tym większy otwór. Pozwoli to na zwiększenie rozmycia tła, poza głównym obiektem.
Bardziej zauważalny efekt bokeh można uzyskać również zwiększając odległość pomiędzy fotografowanym obiektem a tłem, w sytuacjach, kiedy jest to oczywiście możliwe (np. w pozowanych portretach czy zdjęciach kulinarnych). Jeśli niemożliwe jest zwiększenie tej odległości, warto wykonać zdjęcie z bliska, czyli podejść jak najbliżej do fotografowanego obiektu (np. w przypadku zdjęć kwiatów czy owadów). Mniejsza odległość fotografa od obiektu sprawia, że tło jest mniej wyraźne, bardziej rozmyte.
Lepszy efekt bokeh uzyskać można również korzystając z obiektywu o długiej ogniskowej. W przypadku obiektywów zmiennoogniskowych, należy więc ustawić wartość ogniskowej na dostępne maksimum.
Używając specjalnych nakładek na obiektyw należy pamiętać, że zmniejszają one ilość światła wpadającego do obiektywu. W związku z tym korzystne jest zwiększenie czułości ISO do 1000 (lub nawet, jeśli jest taka potrzeba, do 1250).
Czy możliwe jest uzyskanie efektu bokeh w zdjęciach ze smartfonu?
Efekt bokeh był początkowo domeną fotografii profesjonalnej i aparatów lustrzanych, umożliwiających swobodną kontrolę głębi ostrości i rozmycia tła. Obecnie jednak coraz więcej osób wykonuje zdjęcia aparatami swoich smartfonów, dlatego wprowadzenie trybu bokeh do smartfonów było tylko kwestią czasu. Dzięki masowemu zastosowaniu w smartfonach dwóch obiektywów, wykonanie telefonem portretu z charakterystycznym efektem rozmycia tła nie stanowi już większego problemu. Aparaty takie wykorzystują do stworzenia efektu bokeh opcję dalmierza czy paralaksy.
Czytaj także: Jak robić dobre zdjęcia telefonem (na Instagram też)?
Podobny efekt rozmycia tła uzyskać można nawet aparatem z pojedynczym obiektywem, fotografując w trybie makro. Jest to rozwiązanie pozwalające na uzyskanie efektu zbliżonego do bokeh na zdjęciach np. małych obiektów przyrodniczych. Ograniczeniem jest jednak niewielka odległość, jaką fotograf musi utrzymać w odniesieniu do fotografowanego obiektu. W taki sposób z całą pewnością nie da się zrobić zięcia portretowego.
Jeśli nawet zdjęcie zostało wykonane bez efektu bokeh, to dostępnych jest wiele aplikacji na smartfony o charakterze edytorów zdjęć, pozwalających na wprowadzenie rozmycia tła do wykonanego wcześniej portretu. Oczywiście, telefony nie pozwalają na uzyskanie tak spektakularnych rezultatów, jakie da profesjonalna lustrzanka, jednak nawet w przypadku zdjęć wykonanych telefonem, efekt bokeh może stanowić ciekawy zabieg estetyczny. Tak wykonane zdjęcia nabierają pewnej tajemniczości, stają się bardziej malarskie. Jednocześnie, dzięki bokeh, możliwe jest ukrycie tych elementów tła, które zaburzyłyby kompozycję lub wydobycie na fotografii tego, co dla jej autora było najważniejsze.
Czytaj też: 8 aplikacji, które sprawią, że Twoje zdjęcia ze smartfona będą piękniejsze [Android, iOS]
Bokeh nie musi być „kółeczkami”
Przyjrzyj się poniższemu zdjęciu:
Jak widzisz, są tutaj serca zamiast kółek. Stało się tak, bo na jasny obiektyw została nałożona nakładka z wyciętym na środku otworem w kształcie serca. Dzięki takiemu zabiegowi zdjęciom można dodać jeszcze więcej magii. Wyobraź sobie, że robisz zdjęcie dziewczynie na tle świecących obiektów (np. lampki choinkowe). Pstryk, a tu serduszka w tle.
